Về cốt lõi, lối chơi của các phiên bản XCOM hiện đại là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa quản lý căn cứ và các trận chiến theo lượt, tất cả diễn ra trong một thế giới nơi mọi quyết định của bạn đều có ý nghĩa dài lâu. Đây là một hệ thống game hấp dẫn, và không có gì ngạc nhiên khi nhiều thương hiệu khác đã mượn ý tưởng này để tạo ra những tựa game tuyệt vời. Tuy nhiên, chúng ta hoàn toàn có thể mong đợi nhiều hơn nữa từ tiềm năng to lớn của lối chơi này trong ngành công nghiệp game.
Bí quyết làm nên sức hút của lối chơi XCOM
Lối chơi cốt lõi của XCOM xoay quanh việc điều hành một tổ chức quân sự toàn cầu để chống lại cuộc xâm lược của người ngoài hành tinh. Người chơi sẽ kiểm soát trụ sở XCOM, đưa ra các quyết định quan trọng về việc sử dụng tài nguyên, nghiên cứu công nghệ ngoài hành tinh và xây dựng các cơ sở vật chất mang lại nhiều lợi thế khác nhau, như huấn luyện binh lính tốt hơn hoặc chế tạo vũ khí mạnh mẽ hơn.
Căn cứ đóng vai trò là trung tâm chỉ huy, nơi mọi lựa chọn đều ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tác chiến của bạn. Nghiên cứu giúp bạn khám phá công nghệ mới, bộ phận kỹ thuật cho phép bạn chế tạo trang bị tiên tiến, và các trung tâm huấn luyện biến tân binh thành những chuyên gia lão luyện.
Quân đoàn Advent đang ngắm bắn từ phía bên trong XCOM 2
Phần lớn thứ hai và quan trọng không kém của XCOM là hệ thống chiến đấu theo lượt. Người chơi sẽ dẫn dắt một đội binh lính vào các chiến trường để đối đầu với người ngoài hành tinh trong các trận đấu chiến thuật dựa trên lượt đi. Chiến thắng trong những trận chiến này phụ thuộc vào việc định vị thông minh, sử dụng vật cản hiệu quả và tận dụng tối đa kỹ năng đặc biệt của mỗi binh lính. Các trận chiến này thường đầy thử thách nhưng công bằng.
Binh lính sẽ tích lũy kinh nghiệm và trở nên mạnh mẽ hơn khi hoàn thành nhiệm vụ, học được những khả năng mới đầy uy lực giúp họ hiệu quả hơn nhiều trong chiến đấu. Mỗi trận chiến đều đi kèm với rủi ro và phần thưởng. Hành động táo bạo có thể dẫn đến chiến thắng nhanh chóng nhưng cũng đặt binh lính vào nguy hiểm lớn hơn. Ngược lại, chơi an toàn có thể giảm thiểu thương vong, nhưng cũng có thể cho phép người ngoài hành tinh củng cố vị trí của chúng.
Việc quản lý tài nguyên gắn bó chặt chẽ với thành công trong chiến đấu. Hoàn thành nhiệm vụ sẽ thưởng cho bạn các vật liệu như hợp kim ngoài hành tinh, elerium và thông tin tình báo, những thứ cần thiết cho việc nghiên cứu và chế tạo trang bị tốt hơn. Binh lính bị thương cần thời gian để hồi phục, làm suy yếu đội hình và trì hoãn các nhiệm vụ quan trọng. Điều này tạo ra một sự cân bằng liên tục giữa việc tham gia vào các trận chiến hiện tại và duy trì lực lượng mạnh mẽ cho dài hạn. Trò chơi cũng bao gồm cơ chế tử trận vĩnh viễn (permadaeth), có nghĩa là bất kỳ binh lính nào hy sinh trong trận chiến sẽ mất đi mãi mãi. Việc mất đi một binh lính cấp cao có thể là một trở ngại lớn, buộc người chơi phải thay đổi chiến thuật và suy nghĩ lại toàn bộ chiến lược của mình.
Những “bom tấn” đã thành công với lối chơi tương tự XCOM
Một số series game đã thành công trong việc kết hợp các yếu tố tương tự phong cách XCOM hiện đại. Mario + Rabbids Kingdom Battle là một ví dụ điển hình, kết hợp thế giới vui nhộn của Mario và Rabbids với một hệ thống chiến đấu chiến thuật theo lượt. Tựa game này học hỏi nhiều từ lối chơi cốt lõi của XCOM, như di chuyển trên lưới, sử dụng vật cản để bảo vệ và hệ thống điểm hành động kiểm soát cách các nhân vật di chuyển và tấn công.
Người chơi dẫn dắt các nhân vật của mình qua chiến trường, sử dụng vật cản bán phần hoặc toàn phần để tránh các cuộc tấn công của kẻ thù, đồng thời cẩn thận định vị để gây sát thương tối đa. Mỗi nhân vật đều có những kỹ năng đặc biệt có thể hỗ trợ đồng đội hoặc làm suy yếu kẻ thù. Kết quả là một lối chơi đầy màu sắc, nơi sự lên kế hoạch tốt và làm việc nhóm thường dẫn đến chiến thắng. Điều làm nên thành công của sự kết hợp này là việc đảm bảo cả hai thương hiệu đều được thể hiện tốt, đồng thời làm nổi bật sự khác biệt của chúng để tạo nên điểm nhấn độc đáo. Nintendo cũng đã gợi ý Ubisoft nên khai thác hành vi kỳ quặc của Rabbids, thêm vào một thương hiệu hài hước thường không thấy trong các trò chơi Mario thông thường. Tựa game này nhận được nhiều đánh giá tích cực về nhân vật và chiến đấu theo lượt, mặc dù ý kiến còn chia rẽ về các câu đố và trận chiến dựa trên cấp độ của nó.
Mario bắn Rabbids trong Kingdom Battle
Một ví dụ quan trọng khác là Marvel’s Midnight Suns, được phát triển bởi Firaxis Games, chính là studio đứng sau series XCOM reboot. Tựa game này sử dụng cùng loại chiến đấu chiến thuật theo lượt như XCOM nhưng điều chỉnh nó cho vũ trụ Marvel. Midnight Suns có một hệ thống dựa trên thẻ bài, nơi khả năng của mỗi anh hùng được thể hiện dưới dạng thẻ bài được rút từ một bộ bài mà người chơi có thể tùy chỉnh.
Điều này thêm vào một chút yếu tố ngẫu nhiên, buộc người chơi phải suy nghĩ nhanh. Giống như XCOM, vị trí và làm việc nhóm rất quan trọng, nhưng Midnight Suns tập trung hơn vào việc đẩy lùi kẻ thù và sử dụng môi trường, cho phép các anh hùng sử dụng siêu năng lực của họ để thay đổi chiến trường. Trò chơi cũng bao gồm khía cạnh xã hội, cho phép người chơi gắn kết với các anh hùng Marvel, điều này ảnh hưởng đến cả chiến đấu và cốt truyện. Không giống như cơ chế tử trận vĩnh viễn trong XCOM, Midnight Suns dễ tha thứ hơn, vì vậy các anh hùng bị gục có thể được hồi sinh.
Thành công của nó đến từ việc thu hút người chơi mới đến với thể loại game chiến thuật bằng cách cung cấp các cấp độ khó khác nhau và không gây quá tải với quá nhiều khả năng và nâng cấp ngay từ đầu. Dù dễ tiếp cận, nó vẫn có đủ chiều sâu cho những người hâm mộ chiến thuật nghiêm túc. Hoạt ảnh chiến đấu và phong cách cũng được khen ngợi, với Firaxis làm cho các trận chiến theo lượt trở nên sống động và kịch tính. Bằng cách tập trung vào lối chơi mạnh mẽ và sẵn sàng thử những điều mới, Marvel’s Midnight Suns đã thành công trong một thể loại vốn đã rất nổi tiếng.
Blade rút kiếm bên cạnh Captain America trong khi cả hai bị bao vây bởi lửa trong Marvels Midnight Suns
Tiềm năng vô tận: Khi XCOM mở ra chân trời mới cho các franchise
Phong cách chơi XCOM đủ linh hoạt để hoạt động hiệu quả với nhiều thương hiệu khác nhau. Điều này mang lại một năng lượng mới cho các thế giới đã quen thuộc thông qua lối chơi chiến thuật, dựa trên nhân vật. Không khó để tưởng tượng một thương hiệu được sử dụng với cùng phong cách này.
Một tựa game Star Trek nơi người chơi phụ trách một phi hành đoàn tàu không gian đối phó với những mối nguy hiểm liên tục từ kẻ thù ngoài hành tinh và các nhóm Starfleet nổi loạn là điều dễ hình dung. Thay vì điều khiển binh lính, người chơi sẽ giám sát một đội ngũ đa dạng gồm sĩ quan, nhà khoa học và kỹ sư, mỗi người có kỹ năng được định hình bởi công việc và chủng tộc của họ. Các nhiệm vụ khám phá có thể biến thành những thử thách chiến thuật, sử dụng phaser, tricorder và sự sáng tạo của Starfleet để xử lý các mối nguy hiểm môi trường và các cuộc tấn công của kẻ thù, với cái chết của nhân vật và câu chuyện tập trung vào việc khám phá không gian, khám phá các hành tinh mới hoặc bảo vệ Liên bang.
Đối với Dynasty Warriors, các trận chiến quy mô lớn có thể trở thành những trận chiến chiến thuật nhỏ hơn, tập trung vào việc định vị và tận dụng khả năng Musou đặc biệt của mỗi chiến binh. Thay vì những binh lính vô danh, người chơi sẽ kiểm soát một nhóm nhỏ các anh hùng nổi tiếng, mỗi người có kỹ năng vũ khí, sức mạnh nguyên tố và vai trò chiến trường riêng. Xây dựng tình bạn giữa các anh hùng có thể mở khóa các đòn tấn công đội mạnh mẽ, trong khi cơ chế tử trận vĩnh viễn sẽ làm cho mỗi trận chiến trở nên nghiêm trọng hơn. Các chủ đề chính về tham vọng, phản bội và số phận sẽ là một phần của câu chuyện phân nhánh, nơi chiến thắng hoặc thất bại trong các trận chiến quyết định tương lai của các vương quốc đang giao tranh.
Harry Potter có thể trở thành một tựa game kiểu XCOM lấy bối cảnh tại trường học, nơi người chơi dẫn dắt một nhóm học sinh Hogwarts để bảo vệ lâu đài và khuôn viên khỏi lực lượng của Voldemort và các mối nguy hiểm ma thuật khác. Các trận chiến chiến thuật sẽ liên quan đến việc thi triển phép thuật, pha chế độc dược và sử dụng các vật phẩm ma thuật, với mỗi học sinh chuyên về các loại phép thuật khác nhau. Cơ chế tử trận vĩnh viễn sẽ làm cho thế giới phù thủy trở nên nguy hiểm hơn, trong khi việc xây dựng căn cứ có thể bao gồm việc cải thiện các lớp học của Hogwarts, học các phép thuật mới và giữ vững tinh thần của học sinh.
Thậm chí, lối chơi này có thể được đưa vào một bộ anime như Naruto. Người chơi điều khiển một đội thành viên ANBU Black Ops, chiến đấu trong các cuộc chiến giữa các quốc gia, chống lại các ninja phản bội và đối mặt với mối đe dọa từ Akatsuki. Các trận chiến chiến thuật sẽ sử dụng nhẫn thuật, chiến thuật shuriken và các động tác tàng hình, với mỗi ninja chuyên về các phong cách nguyên tố, kỹ thuật ảo thuật và chiến đấu tay đôi khác nhau. Việc xây dựng căn cứ sẽ bao gồm việc củng cố hệ thống phòng thủ của Làng Lá, nghiên cứu nhẫn thuật mới và điều hành các chương trình huấn luyện cho ninja.
Loại lối chơi này hiếm khi xuất hiện trong các trò chơi khác nhưng thường được đón nhận nồng nhiệt khi nó xuất hiện. Vấn đề lớn nhất xuất phát từ tốc độ chơi chậm hơn và tính chất chiến thuật, điều này có thể khiến các nhà xuất bản phải chùn bước. Nếu chúng ta thấy nhiều trò chơi hơn sử dụng phong cách này, nó có thể dẫn đến một số tựa game phong cách XCOM tuyệt vời ra đời.
Kết luận
Qua phân tích, có thể thấy lối chơi của XCOM với sự kết hợp hài hòa giữa quản lý căn cứ chiến lược và các trận chiến theo lượt đầy tính toán đã tạo nên một công thức thành công vang dội. Minh chứng rõ ràng nhất là sự đón nhận tích cực của các tựa game như Mario + Rabbids Kingdom Battle và Marvel’s Midnight Suns, vốn đã khéo léo lồng ghép và biến tấu các yếu tố cốt lõi của XCOM để phù hợp với vũ trụ riêng của mình. Tiềm năng của lối chơi này là vô tận, có thể mở ra những chân trời mới cho vô số thương hiệu nổi tiếng khác, mang lại trải nghiệm chiến thuật sâu sắc và độc đáo cho người hâm mộ.
Bạn nghĩ sao về việc một franchise yêu thích của mình được phát triển theo phong cách XCOM? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn trong phần bình luận!
